MALARIA
In het kort:
Malaria is een infectieziekte veroorzaakt door Plasmodium-parasieten, overgebracht door de beet van geïnfecteerde Anopheles-muggen.
De ziekte komt vooral voor in tropische en subtropische gebieden. Symptomen zijn koorts, rillingen, hoofdpijn, misselijkheid en spierpijn. Ernstige gevallen kunnen leiden tot orgaanfalen of de dood.
Preventieve maatregelen zoals muggenspray, bednetten en antimalariamiddelen zijn belangrijk.
Snelle diagnose en behandeling met antimalariamedicatie kunnen complicaties voorkomen.
Malaria blijft een groot gezondheidsprobleem in endemische regio’s.
GEBIEDEN WAAR MOGELIJK MALARIA KAN VOORKOMEN
Risicogebieden voor malaria zijn vooral tropische en subtropische regio’s waar de temperatuur, vochtigheid en aanwezigheid van stilstaand water de verspreiding van Anopheles-muggen bevorderen.
Belangrijke risicogebieden zijn:
- Sub-Saharisch Afrika: Het grootste aantal malaria-infecties en -sterfgevallen.
- Zuid- en Zuidoost-Azië: Landen zoals India, Indonesië, Myanmar en de Filipijnen.
- Latijns-Amerika: Amazoneregio, delen van Colombia, Venezuela en Brazilië.
- Oceanië: Papua-Nieuw-Guinea en eilanden in de Stille Oceaan.
- Midden-Oosten: Delen van Jemen en Saoedi-Arabië (vooral seizoensgebonden).
Preventieve maatregelen zijn cruciaal bij reizen naar deze gebieden.
De symptomen of kenmerken van malaria variëren afhankelijk van de ernst van de infectie en het type Plasmodium-parasiet, maar de meest voorkomende zijn:
- Koorts: Vaak met pieken en dalen, typisch in cycli.
- Rillingen: Ernstig en vaak samen met koorts.
- Zweten: Na een koortsaanval.
- Hoofdpijn: Vaak intens.
- Spier- en gewrichtspijn: Lijkt op griepachtige klachten.
- Misselijkheid en braken: Regelmatig gepaard met buikklachten.
- Vermoeidheid: Extreem gevoel van uitputting.
- Bloedarmoede: Door vernietiging van rode bloedcellen.
- Geelzucht: Geelkleuring van huid en ogen, bij ernstige infecties.
- Bewustzijnsverlies of coma: Bij cerebrale malaria (ernstige complicatie).
Symptomen kunnen enkele dagen na infectie optreden of pas na weken verschijnen.
Snelle diagnose is essentieel om complicaties te voorkomen.
Diagnose van malaria
De diagnose van malaria wordt gesteld door:
- Bloedonderzoek:
- Dunne en dikke druppel-test: Microscopisch onderzoek om de aanwezigheid van Plasmodium-parasieten te bevestigen.
- Snelle diagnostische test (RDT): Detecteert specifieke malariaproteïnen in het bloed.
- Symptoomanalyse: Koorts, rillingen en andere kenmerkende symptomen worden beoordeeld, vooral bij reizigers uit risicogebieden.
Behandelingsmethoden
De behandeling hangt af van de Plasmodium-soort en de ernst van de infectie
- Antimalariamedicatie:
- Chloroquine: Voor gevoelige stammen van Plasmodium vivax en Plasmodium ovale.
- Artemisinine-gebaseerde combinatietherapieën (ACT’s): Standaardbehandeling voor Plasmodium falciparum.
- Primaquine: Voor het elimineren van latente leverstadia bij P. vivax en P. ovale.
- Intravenieuze behandeling: Voor ernstige malaria wordt intraveneuze artesunaat of quinine toegediend in het ziekenhuis.
- Symptomatische zorg:
- Hydratatie.
- Koortsbestrijding (paracetamol).
- Behandeling van complicaties zoals bloedarmoede of nierfalen.
Vroege diagnose en een snelle start van de juiste behandeling zijn cruciaal om complicaties en sterfte te voorkomen.
Preventie van malaria richt zich vooral op het vermijden van muggenbeten en het nemen van medicijnen.
De belangrijkste maatregelen zijn:
Muggenbescherming
- Gebruik van insectenwerende middelen: Behandel huid en kleding met DEET (of een ander bewezen middel).
- Muggenwerende kleding: Draag lange mouwen, lange broeken en kleding behandeld met permethrin.
- Muggenkooien en klamboes: Gebruik een bednet met insectenwerende middelen (bijvoorbeeld permethrin) om muggen te weren tijdens de nacht.
- Muggenwerende middelen voor de omgeving: Gebruik muggensprays of muggenspiralen in de slaapruimte.
Medicatie
- Antimalariamiddelen: Reizigers naar risicogebieden wordt vaak aangeraden om profylaxe (voorkomende medicatie) te gebruiken, zoals doxycycline, atovaquon/proguanil of mefloquine, afhankelijk van het gebied.
- Pillenschema: Begin de medicatie voor vertrek, blijf het gebruiken tijdens de reis, en neem het na de reis een paar weken in (afhankelijk van het middel).
Omgevingsmaatregelen
- Vermijd muggenrijke gebieden: Vermijd staan of slapen in gebieden met stilstaand water, waar muggen zich voortplanten.
- Muggenactiviteit: Wees extra voorzichtig tijdens de schemering en nacht wanneer de muggen het actiefst zijn.
Gezondheidsadvies en vaccinatie
- Raadpleeg een arts: Laat je voorafgaand aan de reis informeren over malaria-voorkoming en mogelijke vaccinaties, zoals het RTS,S/AS01-vaccin (tegen Plasmodium falciparum).
- Bloedtesten na terugkeer: Bij symptomen van malaria na reis naar een risicogebied, laat je snel testen en behandel je direct.
Deze preventieve maatregelen helpen het risico op infectie te verkleinen en zijn essentieel voor reizigers in malaria-endemische gebieden.
Er zijn meerdere instanties die waarschuwen tegen malaria en informatie verstrekken over preventie en behandeling, vooral voor reizigers naar risicogebieden.
Enkele belangrijke organisaties zijn:
- Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
- Geeft wereldwijde richtlijnen over malariapreventie, -behandeling en -controle.
- Publiceert risicogebieden en updates over de ziekte.
- Centrum voor ziektebestrijding en preventie (CDC)
- Adviseert reizigers over risicogebieden, vaccinaties en het gebruik van antimalariamiddelen.
- Reisadviesinstanties
- Nederlands Ministerie van Buitenlandse Zaken: Geeft reisadviezen voor specifieke landen, inclusief informatie over malaria.
- LCR (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering): Biedt richtlijnen voor malariaprofylaxe en voorzorgsmaatregelen.
- Lokale gezondheidsdiensten
- Zoals de GGD in Nederland, die reizigersinformatie en vaccinaties aanbiedt.
Deze instanties spelen een cruciale rol in het informeren van de bevolking en het voorkomen van malaria-infecties.